|
|
Line 203: |
Line 203: |
|
| |
|
| <math>\ddot{q}+{{\omega }^{2}}q=0</math>}} | | <math>\ddot{q}+{{\omega }^{2}}q=0</math>}} |
|
| |
| ==Forminvarianz der Lagrangegleichung==
| |
|
| |
| Eine schwächere Form der Invarianz ( als die Eichinvarianz) ist die Forminvarianz.
| |
|
| |
| Dabei gilt als Forminvarianz:
| |
|
| |
|
| |
| <math>\frac{\partial L}{\partial {{q}_{k}}}-\frac{d}{dt}\frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{k}}}=0\Rightarrow \frac{\partial L}{\partial {{Q}_{k}}}-\frac{d}{dt}\frac{\partial L}{\partial {{{\dot{Q}}}_{k}}}=0</math>
| |
|
| |
|
| |
| Für welche Trnsformationen der generalisierten Koordinaten
| |
|
| |
|
| |
| <math>F:\left\{ {{q}_{k}} \right\}\to \left\{ {{Q}_{k}} \right\}</math>
| |
|
| |
|
| |
| sind nun die Lagrangegleichungen forminvariant ?
| |
|
| |
| Satz:
| |
|
| |
| Sei
| |
| <math>F:\left\{ {{q}_{k}} \right\}\to \left\{ {{Q}_{k}} \right\}</math>
| |
| ein C²- Diffeomorphismus,
| |
|
| |
| also eine umkehrbare und eindeutige Abbildung und sind
| |
|
| |
|
| |
| <math>F,{{F}^{-1}}</math>
| |
| beide zweimal stetig differenzierbar, dann ist
| |
|
| |
|
| |
| <math>\left\{ {{Q}_{k}}(t) \right\}</math>
| |
| Lösung der Lagrangegleichung zur transformierten Lagrangefunktion:
| |
|
| |
|
| |
| <math>\tilde{L}({{Q}_{k}},{{\dot{Q}}_{k}},t):=L({{f}_{k}}({{Q}_{i}},t),\sum\limits_{i}{{}}\frac{\partial {{f}_{k}}}{\partial {{Q}_{i}}}{{\dot{Q}}_{i}}+\frac{\partial {{f}_{k}}}{\partial t},t)</math>
| |
|
| |
|
| |
| mit
| |
|
| |
|
| |
| <math>\begin{align}
| |
| & {{f}_{k}}({{Q}_{i}},t)={{q}_{k}} \\
| |
| & \sum\limits_{i}{{}}\frac{\partial {{f}_{k}}}{\partial {{Q}_{i}}}{{{\dot{Q}}}_{i}}+\frac{\partial {{f}_{k}}}{\partial t}={{{\dot{q}}}_{k}} \\
| |
| \end{align}</math>
| |
|
| |
|
| |
| Diese Aussage ist äquivalent zur Aussage:
| |
|
| |
|
| |
| <math>\left\{ {{q}_{k}}(t) \right\}</math>
| |
| sind Lösung der Lagrangegleichungen zu
| |
| <math>L({{q}_{k}},{{\dot{q}}_{k}},t)</math>
| |
|
| |
|
| |
| '''Beweis:'''
| |
|
| |
|
| |
| <math>\frac{d}{dt}\frac{\partial \tilde{L}}{\partial {{{\dot{Q}}}_{k}}}=\sum\limits_{l=1}^{f}{\frac{d}{dt}\frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}\frac{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}{\partial {{{\dot{Q}}}_{k}}}=}\sum\limits_{l=1}^{f}{\frac{d}{dt}\left( \frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}} \right)}</math>
| |
| wegen
| |
|
| |
|
| |
| <math>\begin{align}
| |
| & {{f}_{k}}({{Q}_{i}},t)={{q}_{k}} \\
| |
| & \sum\limits_{i}{{}}\frac{\partial {{f}_{k}}}{\partial {{Q}_{i}}}{{{\dot{Q}}}_{i}}+\frac{\partial {{f}_{k}}}{\partial t}={{{\dot{q}}}_{k}} \\
| |
| \end{align}</math>
| |
|
| |
|
| |
| Nun:
| |
|
| |
|
| |
| <math>\begin{align}
| |
| & \frac{d}{dt}\frac{\partial \tilde{L}}{\partial {{{\dot{Q}}}_{k}}}=\sum\limits_{l=1}^{f}{\left\{ \left[ \frac{d}{dt}\left( \frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}} \right) \right]\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}}+\frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}\frac{d}{dt}\left( \frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}} \right) \right\}} \\
| |
| & =\sum\limits_{l=1}^{f}{\left\{ \left[ \frac{d}{dt}\left( \frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}} \right) \right]\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}}+\frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}\left( \frac{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}} \right) \right\}} \\
| |
| \end{align}</math>
| |
|
| |
|
| |
| und auf der anderen Seite:
| |
|
| |
|
| |
| <math>\frac{\partial \tilde{L}}{\partial {{Q}_{k}}}=\sum\limits_{l=1}^{f}{\left( \frac{\partial L}{\partial {{q}_{l}}}\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}}+\frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}\left( \frac{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}} \right) \right)}</math>
| |
|
| |
|
| |
| Somit:
| |
|
| |
|
| |
| <math>\begin{align}
| |
| & \frac{d}{dt}\frac{\partial \tilde{L}}{\partial {{{\dot{Q}}}_{k}}}-\frac{\partial \tilde{L}}{\partial {{Q}_{k}}}=\sum\limits_{l=1}^{f}{\left\{ \left[ \frac{d}{dt}\left( \frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}} \right) \right]\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}}+\frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}\left( \frac{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}} \right)-\left( \frac{\partial L}{\partial {{q}_{l}}}\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}}+\frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}\left( \frac{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}} \right) \right) \right\}} \\
| |
| & =\sum\limits_{l=1}^{f}{\left\{ \left[ \frac{d}{dt}\left( \frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}} \right) \right]\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}}-\left( \frac{\partial L}{\partial {{q}_{l}}}\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}} \right) \right\}}=\sum\limits_{l=1}^{f}{\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}}\left\{ \left[ \frac{d}{dt}\left( \frac{\partial L}{\partial {{{\dot{q}}}_{l}}} \right) \right]-\left( \frac{\partial L}{\partial {{q}_{l}}} \right) \right\}} \\
| |
| \end{align}</math>
| |
|
| |
|
| |
| Dabei bildet
| |
|
| |
|
| |
| <math>\frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}}</math>
| |
| die Transformationsmatrix, die nichtsingulär sein muss, also
| |
| <math>\det \frac{\partial {{q}_{l}}}{\partial {{Q}_{k}}}\ne 0</math>
| |
|
| |
|
| |
| Daher die Bedingung, dass
| |
|
| |
| Sei
| |
| <math>F:\left\{ {{q}_{k}} \right\}\to \left\{ {{Q}_{k}} \right\}</math>
| |
| ein C²- Diffeomorphismus,
| |
|
| |
| also eine umkehrbare und eindeutige Abbildung und
| |
|
| |
|
| |
| <math>F,{{F}^{-1}}</math>
| |
| beide zweimal stetig differenzierbar.
| |
|
| |
| Nur dann ist
| |
| <math>\left\{ {{Q}_{k}}(t) \right\}</math>
| |
| Lösung der Lagrangegleichung zur transformierten Lagrangefunktion.
| |
|
| |
| Denn diese Aussage ist äquivalent zu
| |
|
| |
|
| |
| <math>\begin{align}
| |
| & {{Q}_{i}}={{F}_{i}}({{q}_{1}},...{{q}_{f}},t) \\
| |
| & {{q}_{k}}={{f}_{k}}({{Q}_{1}},...,{{Q}_{f}},t)\quad mit\quad \det \frac{\partial {{f}_{k}}}{\partial {{Q}_{i}}}\ne 0 \\
| |
| \end{align}</math>
| |
|
| |
|
| |
| Man sagt, die Variationsableitung
| |
|
| |
|
| |
| <math>\frac{d}{dt}\frac{\partial \tilde{L}}{\partial {{{\dot{Q}}}_{k}}}-\frac{\partial \tilde{L}}{\partial {{Q}_{k}}}</math>
| |
| ist kovariant unter diffeomorphen Transformationen der generalisierten Koordinaten
| |
|
| |
| Also gibt es auch unendlich viele äquivalente Sätze generalisierter Koordinaten.
| |
Revision as of 18:18, 28 August 2010
Mechanikvorlesung von Prof. Dr. E. Schöll, PhD
{{#set:Urheber=Prof. Dr. E. Schöll, PhD|Inhaltstyp=Script|Kapitel=2|Abschnitt=3}}
Kategorie:Mechanik
__SHOWFACTBOX__
Uneindeutigkeit der Lagrangefunktion
Die Lagarangefunktion wird duch die Lagrangegleichung nicht eindeutig festgelegt.
Betrachten wir beispielsweise ein geladenes Teilchen im elektrischen Feld:
e sei die Ladung
Bewegungsgleichung:
Die Lorentzkraft{{#set:Fachbegriff=Lorentzkraft|Index=Lorentzkraft}} ist typischerweise nicht konservativ
Die Darstellung des elektrischen und magnetischen Feldes erfolgt über die Potenziale:
Dabei ist Skalar und A ein Vektorpotenzial (MKSA- System)
Ziel: Suche eine Lagrangefunktion in der Art, dass
Die Bewegungsgleichung
ergeben.
Ansatz:
Probe:
Weiter:
Somit:
Somit erfüllt unser Ansatz die Bewegungsgleichungen
Eichtransformationen
Die Potenziale lassen sich umeichen mit Hilfe der Eichfunktion
Durch Eisnetzen sieht man schnell, dass sich die Felder nicht ändern:
Betrachten wir die Lagrangefunktion, so ergibt sich:
Einsetzen zeigt: L´ führt zu denselben Lagrangegleichungen wie L.
Die Eichtransformation
Mit einer beliebigen Eichfunktion M ( skalar) läßt die Lagrangegleichungen invariant.
Allgemein gilt:
Sei
beliebig
und
dann erfüllen die
das hamiltonsche Prinzip
Also:
Das bedeutet, die Euler- Lagrangegleichungen sind invariant unter Transformationen der Art
mit
beliebig.
Beweis:
mit
Einzige Nebenbedingung:
darf nicht explizit von
abhängen.